Radyo Sinema ve Televizyon bölümü başkanı Doç. Dr. Aybike Serttaş, İSÜ Stüdyo Sorumlusu Yaren Kalkan ile birlikte, Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Sempozyumu’nda “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kültürel Göstergeler ve Ekme Kuramı: The Breadwinner Örneği” ve “Televizyon Haberlerinde Arttırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Etik Sorgulaması” başlıklı iki bildiri sundu.
Birinci bildiriye konu olan kültürel göstergeler ve ekme kuramı, medyanın, toplumsallaşma aktörlerinden biri olarak izleyicilere alternatif bir gerçeklik kurduğundan bahseder. Gerbner’in (1979) televizyon odaklı bu kuramına göre televizyon merkezileşmiş bir öykü anlatma sistemidir ve medya bir kültürde var olan tutumları ve değerleri ekip pekiştirir. Televizyon ürünlerinin kültürel dokusunda yer alan anlamlar izleyiciler tarafından benimsenir ve dünya hakkındaki gerçeklik algılarına, daha sonrasında da tutumlara dönüşür (Gerbner, 1979:180). Bu kuram televizyonun ve diğer kitle iletişim araçlarının izleyiciler üzerindeki büyük etkilerini göstermesi açısından da önemlidir. Çalışma, sinemanın da benzer bir kitle iletişim aracı olarak gerçekliği kurma ve pekiştirme yetisi olduğu varsayımından yola çıkarak “The Breadwinner” (2017) filminde Afgan kültürüne özgü bir toplumsal cinsiyet temsilinin, bacha posh geleneğinin izlerini sürmüştür. “The Breadwinner” (2017) bu konuda, ana karakterin gözünden aktarılan bir öyküye sahip tek animasyon film olduğu için önemli bir eserdir.
İkinci bildirinin konusu olan yayıncılık teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte televizyon haberciliğinde ses ve görüntü kalitesinin yanında teknik imkanlar da artmış ve haberlerin aktarılmasında teknik anlamda pek çok alternatif yöntem ortaya çıkmıştır. Haberin temel öğesi olan 5N ve 1K haber metninin oluşturulmasında egemenliğini sürdürmekte, haber prodüksiyonu ve kurgusu teknikleri ise sürekli güncellenmektedir. Bu güncel uygulamalardan biri arttırılmış gerçeklik, orijinal adıyla “augmented reality”dir. Arttırılmış gerçeklik tekniği, farklı TV haber türlerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Çalışma bu uygulamanın, haber etik kodlarıyla örtüşüp örtüşmediğini sorgulamaktadır. Bunun için haberde dramatizasyon konusu incelendikten sonra arttırılmış gerçeklik içeren TV haberleri tespit edilerek içerik çözümlemesi yapılmıştır. İnceleme sonucunda farklı haber türlerinde arttırılmış gerçeklik uygulamalarının yapıldığı, bu türler konusunda standart bir dağılımın olmadığı, bazı haber türlerinde bu uygulamanın kullanılmasının dramatizasyona neden olup etik açıdan sorunlu durumlar yarattığı tespit edilmiştir.
